Саяси қуғын-сүргін құрбандарына арналған ескерткішке гүл шоқтарын қою рәсімі өтті!

Жамбылдықтар саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандарын бір минут үнсіздікпен еске алып, гүл шоқтарын қойды.

Шараға қатысушылардың қатарында облыс әкімі Нұржан Нұржігітов, Жамбыл облысы әкімдігінің мәдениет, архивтер және құжаттама басқармасының басшысы Ерлан Жүнісбаймен қатар облыстық және қалалық мәслихаттардың, Ардагерлер кеңестерінің, Қоғамдық кеңестердің, «Amanat» партиясы облыстық филиалының, этномәдени бірлестіктердің, мемлекеттік және құқық қорғау органдарының өкілдері, қайғылы кезеңде қаза тапқан марқұмдардың туыстары мен жақындары да болды.

Жамбыл облысының мемлекеттік архиві директоры Көсемәлі Сәттібайұлы да аталмыш жиынға қатысып, саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандарының рухына тағзым етті. Арнайы гүл шоғын облыс әкімдігінің мәдениет, архивтер және құжаттама басқармасының басшысы Ерлан Жүнісбай мен облыстық архив директоры Көсемәлі Сәттібайұлы қойды.

“Помним и скорбим” атты мақаласы.

Жамбыл-Тараз қалалық қоғамдық-саяси газетінің 27.05.2022 жылғы №22 санына Жамбыл облысы мемлекеттік архивінің директоры, жазушы, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері К.Сәттібайұлының 31 мамыр – саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандарын еске алу күніне орай “Помним и скорбим” атты мақалада газет тілшілеріне берген сұхбаты жария етілді.

Ғылыми-тәжірбиелік конференция

«Жобалық құжаттама: теория және практика» атты ғылыми-тәжірбиелік конференция

Алматы қаласында Мәдениет және спорт министрлігіне қарасты орталық мемлекеттік ғылыми-техникалық құжаттама архивінде «Жобалық құжаттама: теория және практика» атты ғылыми-тәжірбиелік конференция өтті. Конференцияда жобалық құжаттаманы құрастыруға, оның сақталуын қамтамасыз етуге және оны танымдық мақсаттарда пайдалануға қатысты мәселелер кеңінен талқыланды. Бұл іс-шарада Астана, Қызылорда, Қарағанды, Жамбыл облысының архив мамандарымен қатар, Ресейдің Мәскеу қаласындағы Бүкілресейлік құжаттану және архив ісі ғылыми-зерттеу институтының мамандары, Самара қаласындағы Ресей мемлекеттік архивінің қызметкерлерімен аралас режимде өз пікірлерімен бөлісті.

Шоқан Уалиханов атындағы тарих және этнология институтынан арнайы іс-сапар

Шоқан Уалиханов атындағы тарих және этнология институтының профессоры, тарих ғылымдарының кандидаты, Саяси құғын-сүргін құрбандарын толық ақтау комиссиясының 1916-1930 жылдардағы қазақстандық босқындар туралы тақырыпты қарастыратын Бесінші республикалық жұмыс тобының мүшесі – Раушан Қайсанқызы арнайы іс-сапармен Жамбыл облысының мемлекеттік архивіне келді.
Ол жұмыс барысында, Жамбыл облысының мемлекеттік архивіндегі керекті құжаттармен жұмыс жүргізді. Зерттеу тақырыбының аясындағы архив сақтауындағы құжаттармен танысып, саралап шықты. Сонымен қатар, Қазақстандағы босқындар жөніндегі құпия құжаттармен танысу мүмкіндігіне ие болды.

“Помним и скорбим” атты мақалада К.Сәттібайұлының газет тілшілеріне берген сұхбаты жария етілді

АУДАНДЫҚ АРХИВКЕ ІС-САПАР

Үстіміздегі жылдың мамыр айының 12-13 күндері Жамбыл облысы мемлекеттік архивінің бөлім басшысы С.Зейнуллаұлы саяси қуғын-сүргін құрбандарын жұмыстары негізінде Талас ауданы Қаратау қаласында орналасқан «Талас аудандық мемлекеттік архиві» КММ-да іс сапарда болды.

Іс-сапардың алғашқы күні мекеме қоры, тізімдемелермен танысып, құжаттарға тапсырыс берілді.

Құжаттарды зерделеу барысында Талас, Сарысу атқару комитеті, Шолақтау жұмысшы поселкелік атқару комитетінің құжаттары арасынан 1946 жылы Талас ауданына арнайы қоныстандырылған қарашай, шешен, ингуш ұлт өкілдерін колхоздарға орналастыру, үй-жай және жұмыспен қамтамасыз ету, 1932 жылдары көшпелі қазақтарды отырықшыландыру, азақ-түлікпен қамтамасыз ету, 1930 жылдары Талас ауданы бойынша халықты ұжымдастыру, 1933 жылдардағы ішкі көші-қон және олардың Әулиеата – қаласына топтасуы, 1945-1946 жылдары Шолақтау поселкесіндегі тау-кен байыту комбинатында жұмыс істеген жапондық әскери тұтқындардың зираттары, нан дайындау науқаны жөнінде архивтік құжаттар анықталды.

Қаратау кен байыту комбинатының құрылысына 1945-1946 жылдары жапон әскерінің тұтқындары жұмыс істеген. Бұл жөнінде архивтік құжаттар анықталып, олардың жерленген жерін іздестіру үшін комбинат маңайына шағын экспедиция жүргізілді.

Бобруйск түбіндегі қан төгіс

Ұлы Отан соғысының ардагері Мақсұт Райқұловтың жеке тектік қорынан алынған естелігінен.

27 июнь күні кешке қарай 407-ші полк бөлімшелерінің айбынды гвардияшыларының көгілдір өзенінен көктей өтіп, жау жақтан табан тірер жер алған болатынбыз. Қара жүрекке бойлата түйреген зауал найзасындай жау бекінісін бұза жарып қорғандағы тұтқындарды босаттық. Біздің жауынгерлер енді Бобруйск станциясын босатуға бет алдық. Біздің бөлімшелер дивизия командирінің бұйрығымен Бобруйск қаласының батыс жағына шығып, неміс фашисттерінің жолын тостық.

28 июнь күні кешке қарай жаудың артиллериясы еселеп, дүркіндете оқ төкті. Снаряд үнінен құлағың тұнады. Аспан шатынап жарылғандай. Бәсекелесе атқыласқан зеңбіректердің жарылған снарядтардың дауысынан тау бұзылып, тас жарылғандай айналаны азаннан бері күңірентуде. Көкте жемтік үстінде айналған қара құстай қалқып ұшып жүрген самолеттер. Шеңберді біраз айналып, жердегі нысананы көргенде олар құйрығын жоғары көтеріп, төмен зуылдап барып бомбаларын құмалақтағандай тастай беріп, қайта түзеліп өрши-өрлеп кетеді. Жарылған бомбалардың сарыны күннің күркірегеніндей гуілдеп естіледі. Барлығымыздың екі көз, қос құлағымыз алда. Соғыс ойраны сағат сайын өршіп, дабыл үстіне дабыл қаққандай күңіреніп, орман үстіне будақ-будақ қара түтін көрінеді. Бізге жақын жерге үлкен снаряд түсті. Бір зенит зеңбірегі расчетінің тас талқаны шықты. Көз алдымызда командир лейтенант Житемиров қазаға ұшырады. Жау 15-20 минуттай бас көтертпей ажал оғын жаудырды.

Немістер бізге ішке қарай сұғына түсті. Дегенмен, біздің жауынгерлер бірнеше рет тойтарыс берді. «Бауырлар танк келеді. Сақтаныңдар!» деген әлде кімнің даусы естілді. Қадау-қадау өскен бұта арасынан гүрілдеп келе жатқан танкілер шоғыры көрінді. Дұрыс шешім қабылдамаса жағдайдың күрт өзгеріп кетуі мүмкін. -Менің командамды тыңдаңдар!- деген Мересиев комбаттың қаһарлы даусы абыржып сасқалақтай бастағандарды селт еткізді. «Окопқа шегініңдер! Тез! Тез!» Бұл кезде танктердің қысқа ұңғысынан снарядтар атыла бастады. Көк көйлекті немістер де ырғи секіріп алға қарай қадам басуда. Сауыт бұзар жауынгерлердің шағын тобы танктердің жолын бөгеуге қалды. Мұп-мұздай темір құрсанған тажалдар ыңырана жақындап келеді. Шағын қорғаныс шебінен алғашқы оқ атылды. Танктің мұнарасына тиген оқ қып-қызыл от шашып тайып кетті.

«Тесіп өте алмады» деді Василий Иванович окоптан мойнын созып. Бұл кезде басқа жауынгерлерде қорғаныс шебіне келіп үлгерген еді. Біздің зводтың максим пулеметінің таңдайы тақылдап, сауыт бұзғыш жігіттерге ұмтылған немістердің жолын кесіп тастады. Төрт жауынгер кейін шегінді. Алғашқы танктің бензобагіне сауыт бұзар оқ дәл тиді де іле-шала қып-қызыл жалынға оранды. Екіншісінің жылан бауыры быт- шыт болып сол күйі тұрып қалды. Лезде қос танкті қиратқан екі жауынгер жер бауырлай еңбектеп жылжыды. Сол сәт қастарына снаряд жарылды. Топырақ тозаңы сейілгенде ғана қорғаныс шебіндегілер әлгінде ғана танкілердің жолын бөгеп, ротаны құрып кетуден сақтап қалған екі жауынгердің қаза тапқанын көрдік. Бар сырын ішіне бүгіп, бауырластар бейітіне есімдері беймәлім қаншама батырлар мәңгі ұйқыда жатыр. Мен сол екі жігіттің ерлігін ұмыта алмаймын. Олар кейін наградаға да ұсынылмай қалды ғой деймін. Өйткені сол 29 июнь күнгі шайқас өте қырғын болды. Соғыста ротада саусақпен санарлықтай адам қалдық. Соғыстың мұндай қатаң заңына қарсы шара таба алмайсың. Ел басына күн туғанда бар қиындықты қайыспай көтерген сондай жігіттер ғой.

Негізі: ЖОМА Қ.341 Т.1(ж) Б.9 Іс.181

Естелікті өңдеген – Ә.Баққараұлы.

Қысқартылып берілді.